Emigracja Polaków do Stanów Zjednoczonych siega poczatków tej republiki. Najbardziej znanym Polakiem, który wyemigrowal (tymczasowo) w wieku XVIII-tym, byl Tadeusz Kosciuszko, ktory otrzymał stopien generała saperów w wojnie o niepodległosc Stanów Zjednoczonych i który wsławił sie budowa fortyfikacji w kluczowej dla zwyciestwa armii George Waszyngtona bitwie pod Saratoga w 1777 roku. W latach 1870–1924 3.6 miliona osób opusciło Polske z przyczyn ekonomicznych i politycznych. Mocarstwa rozbiorowe nie troszczyly sie o rozwój ekonomiczny terytoriów, zamieszkałych przez Polaków. Galicja zwłaszcza w zaborze austriackim cierpiała niewyobrazalna dzisiaj nedze. 31 procent emigrantów było z Galicji, 33 procent z Prus i 36 procent z zaboru rosyjskiego. Polityczna przyczyna emigracji był przymusowy zaciag Polaków do wojsk krajów zaborczych. W zaborze rosyjskim przymusowa słuzba wojskowa trwała 25 lat, a wiec cała reszte zycia. W latach 1911–1914 około 25 procent przymierajacej głodem polskiej ludnosci Galicji wyemigrowało do miast Srodkowego Zachodu Stanów Zjednoczonych. Emigracja polska do Teksasu zaczeła sie w poczatkach XIX-ego stulecia, tzn. w czasie, gdy Stany Zjednoczone formowały sie jako mocne i zjednoczone panstwo. Bardziej zamozni i wykształceni Polacy emigrowali do Zachodniej Europy; biedniejsi popłyneli do Ameryki, szukajac pracy i stabilizacji w nowym kraju. W czasie wojen napoleonskich konsul hiszpanski w Nowym Orleanie zaofiarował donacje działek gruntu dla zołnierzy Polskich Legionów Napoleonskich, którzy by zdezerteowali z armii francuskiej. Polacy nie byli dezerterami, ale po upadku Napoleona w 1815 roku, grono polskich zołnierzy przyłaczyło sie do grupy osiedlenców francuskich, którzy udali sie do Filadelfji. W 1817 roku około 400 osób, Polaków i Francuzów, udało sie do hiszpanskiego wtedy Teksasu i osiedliło sie w Luizjanie i Teksasie. W 1806 roku, niektórzy zołnierze polscy z San Domingo, a pózniej uczestnicy powstania listopadowego w1831 roku, tez udali sie do Teksasu.

Nigdzie nie jest tak dobrze jak w Teksasie.

Komentarz Polaka z Teksasu w 1906 roku.

Pierwsza duza fala polskiej imigracji do Teksasu przypłyneła w 1854 roku, gdy ks. Leopold Moczygemba (franciszkanin) sprowadził z Płuznicy na Slasku około 150 swoich współbraci, którzy załozyli pierwsza kolonie zorganizowana w USA przez Polaków, i nazwali ja Panna Maria. W 1855 roku przybyło do Galvestonu dalsze 700 osób, a w 1856 roku ponad 500 osób. Niedługo potem, bardziej przedsiebiorczy Polacy dotarli do Houston. Polski dziennikarz S. Nestorowicz w ksiazce “Notatki z podrózy” tak opisuje swoje wrazenia z wizyty w Houston:

Polaków liczy Houston z góra 200 rodzin, rozrzuconych po calym miescie. Polskiej dzielnicy tu nie ma. Zapewne ten brak koncentracji wpływa na to, że prócz Nr. 165 Grupy Zwiazku Narodowego Polskiego Kościuszko, załozonej w 1830 roku a liczacej zaledwie kikunastu członków, nie ma tu zadnej polskiej organizacji. Od dawna projektowna parafia polska pozostaje wciaz w dziedzinie marzen. Zabiegi utworzenia biblioteki nie dały równiez rezultatów. Jezeli natomiast chodzi o dobrobyt, to tutejsi Polacy moga sie nim poszczycic. Zamoznych, a nawet bogatych Polaków w Houston jest sporo, niezadowolonego z losu, narzekajacego na biede nie spotkałem. ”Nie ma jak Houston”—powiada kazdy z nich —“nigdzie nie jest tak dobrze jak w Texas”. Polonia tutejsza, nalezaca do najstarszych, siega swem załozeniem pół wieku wstecz.

Po pierwszej wojnie Swiatowej, wraz ze wzrostem polskiej ludnosci przybyłej z rolniczych okolic południowego Teksasu, pojawiła sie potrzeba zbudowania kulturalnego centrum, w którym mozna by było obchodzic Swieta koscielne i historyczne rocznice polskie. Kilku polskich zamoznych kontraktorów budowlanych pozycza wiec pieniadze na budowe pierwszego Domu Polskiego w dzielnicy Heights przy ulicy 6th i Studywood. Po wybudowaniu Domu Polskiego umieszczono tam biura nowopowstałych oddzialów Polskiego Zwiazku Narodowego i polska szkołe dla dzieci. Tu przez wiele lat Polonia obchodziła narodowe i koscielne Swieta, tu odprawiane były Msze w jezyku polskim.

Kryzys ekonomiczny w latach 30-tych wpłynał bardzo negatywnie na Polonie houstonska. Były wielkie problemy ze znalezieniem pracy. Jednak Polonia przetrwała ten okres. Sytuacja poprawiła sie po drugiej wojnie Swiatowej. Rozkwit ekonomiczny Houstonu, rozbudowa przemysłu naftowego i zwiazanego z nim przemysłu chemicznego sciagneły do Houston polskich rolników z południowego i Srodkowego Teksasu. Polonia w Houston zaczeła sie znów zwiekszac.
Patrzac z perspektywy historycznej, złotym wiekiem emigracji polskiej do USA był okres sprzed pierwszej wojny Swiatowej, gdy nie istniały jeszcze ograniczenia imigracyjne i dyskryminacja katolików przybywajacych z Europy wschodniej nie miała miejsca. Wtedy własnie Polonia amerykanska przygotowała sie do walki o niepodległosc Polski swoim Czynem Zbrojnym i praca lobbystyczna w Izbie Reprezentantów. Wkład Polonii amerykanskiej w zdobycie niepodległosci przez Polske, nie oceniony nalezycie przez naród w kraju, utrudniał nabycie wlasciwego statusu przez Polonie amerykanska tu w Ameryce, ale sam fakt istnienia wolnego i niepodległego panstwa polskiego podnosił ja na duchu, stwarzał warunki dla dumy narodowej i ułatwiał współprace z Polakami w kraju.

Kleska militarna Polski we wrzesniu 1939 r. odbiła sie równiez na Polonii amerykanskiej, a trudne do opisania w krotkim szkicu czynniki polityczne i propagandowe rozpraszały patriotów i utrudniały zorganizowanie zjednoczonego i swiadomego politycznie przedstawicielestwa polskiego w Stanach Zjednoczonych. W roku 1944 powstał jdednak Kongres Polonii Amerykanskiej, organizacji, która stawiała sobie za cel popieranie niepodlesłosci Polski i reprezentowała polskie interesy w USA w najszerszym tych słów znaczeniu.

W latach 1949–50 napłyneła do Stanów nowa fala emigracji polskiej. Składała sie ona z rozbitków wojennych, ludzi, którzy wiele przeszli w czasie wojny, którym wojna zabrała lata zwykle przeznaczone na zdobycie wykształcenia, ludzi wypedzonych. Tragedia drugiej wojny Swiatowej spowodowała utrate okolo 20 procent polskiej ludnosci oraz 30 procent obszaru przedwojennej Polski. Cztery miliony osób zostało wypedzonych z terytoriów, zajetych przez Zwiazek Sowiecki, do powojennej Polski. Sowiecka nowomowa kazała ich nazywac “repatriantami”. Koniec “zwycieskiej wojny” aliantów nie był zwyciestwem narodu polskiego, Polska za zgoda aliantów znalazła sie za zelazna kurtyna, w Polsce do 1989 stacjonowały wojska sowieckie. Ci obywatele polscy, którzy po wojnie znalezli sie poza granicami Polski, czesto nie decydowali sie na powrót do okupowanego przez Armie Czerwona kraju. Około 150 tysiecy wyemigrowało do Stanów Zjednoczonych. Czesc dotarła do Houston i weszła do istniejacych polonijnych organizacji. Czesc stworzyła zaczatek Kongresu Polonii Amerykanskiej Stanu Teksas, którego formalnym poczatkiem był dzien 27 lutego 1971 roku, gdy ks. Jan Yanta, potomek pierwszych osiedlenców kolonii Panna Maria, zorganizował pierwsze spotkanie PAC w Teksasie. W 1972 roku na zjeêdzie Kongresu Polonii w historycznym hotelu Rice w Houston powstał oddział Kongresu Polonii w Houston na którego czele stanał dr Józef Jachimczyk, a pózniej p. Dale Gorczynski. Inni nowoprzybyli załozyli oddział Polskiego Zwiazku Narodowego “Copernicus” pod kierownictwem prof. Mariana Krzyzaniaka i p. Jana Karonia. Przez wiele lat dom pp. Karoniów był kulturalnym i towarzyskm centrum nowoprzybyłej Polonii. W 1974 roku przybył do Houston p. Stanisław Garczynski z zona Maria. Przejał on ster Kongresu Polonii Teksaskiej na kilka lat. PAC Teksas zorganizował wiele zjazdów w latach 1971–1996. Zjazdy odbywały sie w San Antonio, Austin, Houston, Arlington, Corpus Christi, Fort Worth, El Paso, Victoria, Irving i Brownsville. 
Na dzien 27–28 paêdziernika 1978 roku planowany był zjazd Kongresu Poloni w Houston. 16 paêdziernika 1978 roku Karol Kardynal Wojtyła, Arcybiskup i Metropolita Krakowski został wybrany 264-tym Papiezem Koscioła Katolickiego. Ta radosna nowina rozbudziła entuzjazm Polaków nie tylko w Houston. Na ogolnoamerykanski zjazd PAC-u 29 kwietnia 1978 roku, Stefan Kardynał Wyszynski, Prymas Polski, przysłał swoje blogoslawienstwo i podziekowanie za prace Kongresu nad utrzymaniem duchowego dziedzictwa i stawanie w obronie wiary i narodu polskiego.

W programie teksaskich zjazdów PAC-u były czesto wykłady miejscowych profesorów uniwersyteckich, głównie Z. A. Kruszewskiego i Witolda Łukaszewskiego, na temat biezacych wydarzen politycznych w Polsce i na swiecie. W 1963 roku biskup Archidiecezji Houston-Galveston John Morkovsky zainicjował w Houston festiwal słowianskich Swietych Cyryla i Metodego. Festiwal ten przetrwał do dnia dzisiejszego, i co roku organizowany jest przez katolików z Chorwacji, Republiki Czeskiej, Polski, Słowacji, Słowenii, i Ukrainy.

Polska emigracja Solidarnosciowa do Houston rozpoczeła sie 21 stycznia 1982 roku, gdy czternastu członków polskiego statku “Zabrze” (m. in. pp. Cieszynski, Wachowicz, Szczepkowski, Zamoyski) ostentacyjnie zeszło ze statku w porcie miasta Houston na znak protestu przeciw ustanowieniu w Polsce “stanu wojennego” i uwiezienia członków Zwiazku Zawodowego Solidarnosç. Władze emigracyjne USA udzieliły wszystkim azylu, zas Kongres Polonii Teksasu zorganizował w grudniu 1981 przed ratuszem w Houston demonstracje na znak protestu przeciwko ustanowieniu przez władze Polski (za którymi stał Zwiazek Sowiecki) stanu wojennego i aresztowania członków Solidarnosci. W demonstracji wzieli udział przedstawiciele władz stanowych, powiatowych i miejskich, jak równiez znaczna czesc houstonskiej Polonii. Wkrótce po tym nastapił napływ Polaków, którzy opuscili okupowany przez Sowietów i zbiedniały kraj. Staraniem Kongersu Polonii okolo 200 rodzin zotalo rozlokowanych w Teksasie. Wsród nich byli ludzie o wysokich kwalifikacjach zawodowych, którzy znalezli zatrudnienie na uniwersytetach w Houston. W tym czasie zaczeły sie kształtowac trzy kregi Polonii w Houston:

1. Trzecie i czwarte pokolenie obywateli amerykanskich polskiego pochodzenia, głównie członków Polskiego Zwiazku Narodowego z siedziba w Domu Polskim
2. Powojenna emigracja polityczna z Anglii i z obozów osób wysiedlonych (tzw. DP-sow) w Niemczech
3. Emigracja Solidarnosciowa z Polski, która okazała sie bardzo energicnza i której aktywnosc ułatwiła powstanie polskiej parafii i szkoły dla dzieci.

Stworzenie Solidarnosci i wybór polskiego papieza zainicjowały globalne zmiany polityczne. Był to poczatek konca komunizmu. Pielgrzymka Papieza do Polski w czerwcu 1979 roku uswiadomiła Polakom, jak wielka siła jest zjednoczony Naród, i jak waznym jest te jednosc chronic. Wkrótce po wizycie papieza powstał Zwiazek Zawodowy Solidarnosc. Zmierzch Sowietów był zwiazany z powstaniem tego wielomilionowego ruchu, o czym wciaz pamietaja nieprzyjazni Polakom zwolennicy wielkomocarstwowej Rosji w samej Rosji i w Stanach Zjednoczonych.

Z napływem emigracji Solidarnosciowej do Houston wzrosła potrzeba parafii polskiej, gdzie mozna by obchodzic w jezyku polskim koscielne i narodowe Swieta, oraz uczyć dzieci religii i jezyka polskiego. Dnia 18 sierpnia 1982 roku Biskup John Morkovsky (Czech z pochodzenia) udzielił pozwolenia na załozenie Polskiej Misji Katolickiej w Houston. Misja opiekować sie mieli Ksieza Chrystusowcy. Pierwszym duszpasterzem Misji houstonskiej był ks. Wojciech Baryski. Stworzenie tej Misji bylo historycznym momentem w zyciu Polonii w Houston i doprowadziło po kilku latach do powstania Parafii Polskiej Matki Boskiej Czestochowskiej.
W roku 1989, po piedziesieciu latach sowieckiej okupacji i przymusowej izolacji Polski od Zachodu, Polska połaczyła sie z Europà, do której kulturalnie nalezała. W 1999 roku Polska weszła do NATO, w 2004 roku do Unii Europejskiej. Houston stał sie siedziba konsula honorowego Rzeczpospolitej Polskiej. Pierwszym konsulem honorowym został p. Leonard M. Krazynski, znany i zasłuzony członek polskiej społecznosci w Houston. Z jego inicjatywy Houston stał sie jednym z miast, do których przybyła wystawa dzieł sztuki z polskich muzeów, której czescia była m. in. „Dama z łasiczka “ Leonarda da Vinci. Wystawa nosiła tytul „Leonardo da Vinci and the Splendor of Poland“. Na otwarcie wystawy przyjechał do Houston Ambasador Rzeczpospolitej Polskiej dr Przemysław Grudzinski. Przy tej okazji, 8 grudnia 2002 roku, udekorował on Komandorskim Krzyzem Zasługi p. konsula Krazynskiego, zas Oficerskim Krzyzem Zaslugi m. in. nizej podpisanego. W 2004 roku funkcje Konsula Honorowego w Houston objał dr Zbigniew Wojciechowski. W 1997 roku na czele Kongresu Polonii Amerykanskiej Teksasu stanał na okres ponad osmiu lat p. Thomas Ostrowski, a w 2004 roku te funkcje przejał dr Marian Kruzel. Waznym elementem polskiej obecnosci w Houston i w USA jest działalnosc wydawnicza akademickiego kwartalnika „Sarmatian Review“, redagowanego przez prof. Ewe Thompson. W 1984 roku staraniem p. Teanny Sechelskiej i p. Virginii Hill powstało Polskie Towarzystwo Genealogiczne (Polish Genealogical Society). Zmudna i historycznie cenna praca członków Towarzystwa przyczynia sie do uzupelnienia historii emigracji polskiej w Teksasie. Wydawany przez Towarzystwo magazyn jest nieocenionym zródłem informacji nie tylko o Polakach w Teksasie, ale i o rozwoju ludnosci w tym stanie w przeciagu dwóch ostatnich stuleci.

Wizyta Papieża 13 września 1987 roku w San Antonio umożliwiła przywódcom Polonii w Teksasie niezapomniane osobiste spotkanie z nim, zorganizowane przez Polsko-Amerykanski Związek Księzy. W 2004 roku Polonia Teksaska obchodziła 150-ta rocznice założenia miasteczka Panna Maria w Teksasie, jednej z pierwszych kolonii polskich w USA, przez ks. Leopolda Moczygembe.

W międzyczasie jeden z bardzo energicznych ksiezy Chrystusowców, duszpasterz Polskiej Misji Katolickiej w Houston, ks. Jerzy Frydrych, uzyskał od swego zwierzchnika, Biskupa Josepha Fiorenzy, pozwolenie na zmianę nazwy Misji na Parafie. Wkrótce po tym ks. Frydrych rozpoczął bardzo szeroko zakrojona akcje zbierania pieniędzy na kościół parafialny (do roku 2001 Msze odbywały sie w niedużym pomieszczeniu, obecnie służącym jako tymczasowa sala parafialna). 
Obecnie parafia polska może poszczycić sie nowym kościołem, wybudowanym dzięki ofiarności Polaków w Houston pod kierownictwem ks. Jerzego Frydrycha, któremu należy sie za to wielka wdzięczność. Budowniczym kościoła jest znany w Houston właściciel firmy budowlanej, p. Waldemar Ciborowski. Aktywność houstońskiej Polonii, pozwala mieć nadzieje, ze polska tożsamość pozostanie permanentnym elementem tożsamości miasta Houston.

Spis ważniejszych dat

• 1893 – założenie Gminy #165 „Kościuszko“ Polskiego Związku Narodowego w Houston
• 1906 – Polonia w Houston liczy około 200 rodzin 
• 1918 – budowa pierwszego „Domu Polskiego“ w dzielnicy Heights 
• 1924 – założenie Grupy #2308 ZNP „Polonia Society“
• 1925 – założenie Grupy #2336 ZNP „Towarzystwo Postępowych Polek“
• 1963 – zorganizowanie festiwalu słowiańskich Świętych Cyryla i Metodego
• 1971 – zorganizowanie przez ks. Jana Yante Kongresu Polonii w Teksasie
• 1974 – otwarcie nowego Domu Polskiego w Houston przy ul. Cooper (sprzedanego w 2006 roku)
• 1982 – utworzenie Polskiej Misji Katolickiej w Houston, na czele której stanął ks. Wojciech Baryski
• 1984 – zatwierdzenie zakupu parceli przy 1731 Blalock Drive na budowę kościoła Matki Boskiej Częstochowskiej w Houston
• 1997– przekształcenie Polskiej Misji Katolickiej w Polska Parafie w Houston, dzięki staraniom ks. Jerzego Frydrycha—pozwolenia udzielił Biskup Galveston-Houston Joseph A. Fiorenza
• 2001 – ukończenie i poświęcenie  kościoła Matki Boskiej Czestochowskiej w Houston

zródła: S. Nestorowicz, Notatki z podrózy [1909]
wywiady i rozmowy z członkami Polonii w Houston
notatki i wspomnienia autora